NSA: przy wykładni pojęcia „kosztów procesowych i egzekucyjnych” zawartego w art.16 ust.2 pkt 3 u.p.d.o.p. należy odwoływać się do zasad określonych w kpc (Sygn. akt II FSK 239/12)
Na tle przedstawionego stanu faktycznego sformułowano pytanie:
Jakiego rodzaju koszty należy uwzględnić przy określaniu przewidywanych kosztów procesowych i egzekucyjnych związanych z dochodzeniem wierzytelności, w rozumieniu art. 16 ust. 2 pkt 3 u.p.d.o.p., a w szczególności, czy do kosztów tych należy zaliczyć koszty wynagrodzenia kancelarii prawnej z tytułu obsługi procesu windykacyjnego, ustalone na podstawie ceny/stawki rynkowej stosowanej przez kancelarię w odniesieniu do usług związanych z obsługą procesu windykacyjnego?
Minister Finansów stał na stanowisku, iż co do zasady wierzytelności odpisane jako nieściągalne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, za wyjątkiem wierzytelności ściśle określonych przez ustawodawcę w art. 16 ust.1 pkt 25 u.p.d.o.p. Możliwość zaliczenia ich do kosztów podatkowych uzależniona jest jednakże od właściwego udokumentowania. Jest to wyjątek, zatem nie można go stosować bez względu na obiektywnie występujące w danej sprawie okoliczności ? do przypadków, w których nieściągalność należności jest wprawdzie wykazana, jednakże nie w sposób wymagany prawem (por. wyrok NSA z dnia 18 grudnia 2007r., sygn. akt II FSK 1513/06, publ.: LexPolonica nr 2076819).
Stwierdził, że za przewidywane koszty procesowe należy uznać całokształt możliwych do poniesienia przez wierzyciela kosztów, wynikających z przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (kpc), w związku z ewentualnym, procesowym dochodzeniem wierzytelności. Będą to zarówno koszty procesu, określone w art. 98 § 2 i 3 kpc, jak i koszty egzekucyjne oraz wszystkie inne wydatki związane bezpośrednio z ewentualnym procesem. A zatem, ustalając koszty procesowe i egzekucyjne dochodzenia wierzytelności, podatnicy mogą brać pod uwagę m.in. koszty sądowe, obejmujące opłaty sądowe i zwrot wydatków, zastępstwa procesowego, egzekucji komorniczej. Określając „przewidywane koszty” należy zatem ograniczać się jedynie do określenia „kosztów niezbędnych”. Dlatego podatnik powinien chociaż w przybliżeniu określić koszty, jaki musiałby ponieść, gdyby chciał dochodzić swoich należności na drodze sądowej. Może tu wziąć pod uwagę także wydatki na obsługę prawną, ale tylko takie, które odnoszą się do czynności prawnych niezbędnych do dochodzenia wierzytelności przed sądem, w wysokości wynikającej z ww. regulacji prawnych, tj. skalkulowane w oparciu o stosowne przepisy regulujące wysokość opłat pobieranych przez radców prawnych lub adwokatów za czynności wykonywane przez nich w postępowaniu sądowym.
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że przy wykładni pojęcia „kosztów procesowych i egzekucyjnych” zawartego w art.16 ust.2 pkt 3 u.p.d.o.p. należy odwoływać się do zasad określonych w kpc. Pozwala to bowiem ujednolicić zasady ustalania przewidywanych kosztów procesowych i egzekucyjnych eliminując element dowolności. Nie do zaakceptowania bowiem jest sytuacja, gdyby w zależności od cen stosowanych przez poszczególne kancelarie prawnicze w danym regionie Polski jedni podatnicy nieściągalne wierzytelności o tej samej wartości mogliby zaliczyć w koszty uzyskania przychodu, a inni nie. Mogą przecież także istnieć znaczne różnice w poziomie cen usług prawniczych nawet w tej samej miejscowości. Gdyby zatem bezrefleksyjnie zaaprobować stanowisko Skarżącej to mogłaby ona w sposób dowolny powołując się na stosowane ceny rynkowe w uproszczony sposób (protokół) odnosić w koszty nieściągalne wierzytelności.
Sędzia Marek Olejnik w uzasadnieniu wyroku wyjaśnił, że przepisy podatkowe muszą być jednakowe dla wszystkich. Gdyby – jak powiedział – do kosztów procesowych i egzekucyjnych można było zaliczyć dowolną wysokość wynagrodzenia kancelarii, to klienci korzystający z usług tańszych kancelarii, byliby pokrzywdzeni. Mieliby niższe koszty procesowe i egzekucyjne, a przez to nie mogliby zaliczyć nieściągniętego długu do kosztów podatkowych.
więcej na:
